Η «ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ» ΑΝΑΚΩΧΗ ΤΟΥ 1914

Σαν σήμερα, πριν 102 χρόνια συνέβη το πιο απροσδόκητο γεγονός στην δίνη των μαχών του Α’ΠΠ. Πρόκειται για την χριστουγεννιάτικη ανακωχή του 1914 στο δυτικό μέτωπο.

Σε αυτήν την απρόσμενη κίνηση ανθρωπιάς μέσα στην απανθρωπιά του πρώτου παγκοσμίου πολέμου φαίνεται πως δύο μέτωπα, το βρετανικό και το γερμανικό, ανήμερα των Χριστουγέννων, τήρησαν κατάπαυση πυρός, τραγούδησαν αμφότερα χριστουγεννιάτικα τραγούδια ενώ από την πλευρά των γερμανών επιχειρήθηκε η προσέγγιση των «εχθρών» τους. Αυτό κατέληξε στην συνάντηση των δύο εχθρικών παρατάξεων στην ουδέτερη ζώνη, στην συνδιαλλαγή τους, στην ανταλλαγή αγαθών, στην περισυλλογή και ταφή των νεκρών τους ενώ επίσης δεν έλειψαν και οι αγώνες ποδοσφαίρου με τενεκεδάκια μεταξύ τους.

Ο λοχαγός Ρόμπερτ Πάτρικ Μιλς περιγράφει σε επιστολή του που δημοσιεύτηκε στην Daily Mail και στην Wellington Journal & Shrewsbury News τον Ιανουάριο του 1915 : «Παρασκευή (Χριστούγεννα). Έχουμε τα πιο αλλόκοτα Χριστούγεννα που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Μιας είδους μη συμφωνημένης και μη εξουσιοδοτημένης αλλά απολύτως κατανοητής και ευσυνείδητης ανακωχής υπάρχει μεταξύ ημών και των φίλων μας στο μέτωπο. […] Το γεγονός άρχισε χθες το βράδυ - μια νύχτα με πάχνη - αμέσως μετά το σούρουπο, όταν οι Γερμανοί άρχισαν να μας φωνάζουν «Καλά Χριστούγεννα, Άγγλοι». Ασφαλώς οι δικοί μας απάντησαν και χωρίς καθυστέρηση, μεγάλοι αριθμοί ανθρώπων, και από τις δυο πλευρές, άφησαν τα χαρακώματα τους, άοπλοι, και συναντήθηκαν στην ουδέτερη ζώνη μεταξύ των χαρακωμάτων. Εδώ πάρθηκε η συμφωνία -όλοι από μόνοι τους- να μην πυροβολήσουμε ο ένας τον άλλον μέχρι αύριο τα ξημερώματα. Οι άνδρες συνδιαλέγονταν στην μέση (ασφαλώς δεν τους επιτρέψαμε να πλησιάσουν πολύ την γραμμή μας) και αντάλλαξαν τσιγάρα[…]. Ούτε ένας πυροβολισμός δεν ακούστηκε όλο το βράδυ. […] [Οι Γερμανοί] έχουν σαφώς βαρεθεί με τον πόλεμο… στην πραγματικότητα, ένας από αυτούς ήθελε να μάθει τι στον διάολο κάναμε εκεί να τους πολεμάμε.»

Ο Χένρυ Γουίλιαμσον έγραψε στην μητέρα του από το μέτωπο στις 26 Δεκέμβρη του 1914 : «Σου γράφω από τα χαρακώματα. Είναι 11 η ώρα το πρωί. […] Καπνίζω μια πίπα. […] Στην πίπα υπάρχει καπνός. Φυσικά θα πεις. Αλλά περίμενε. Στην πίπα υπάρχει γερμανικός καπνός. […] Από έναν Γερμανό στρατιώτη. Ναι, έναν ζωντανό Γερμανό στρατιώτη από τη δική του τάφρο. Χθες, Βρετανοί και Γερμανοί συναντήθηκαν και έδωσαν τα χέρια στην περιοχή μεταξύ των χαρακωμάτων, και αντάλλαξαν αναμνηστικά. Ναι, όλη τη μέρα των Χριστουγέννων, και καθώς γράφω. Θαυμάσιο, δεν είναι;»

Ο Γκουστάφ Μπέρθιερ έγραψε : «Την μέρα των Χριστουγέννων οι Γερμανοί μας έδωσαν να καταλάβουμε πως θέλουν να μας μιλήσουν. Είπαν ότι δεν θέλουν να μας πυροβολούν… έχουν κουραστεί με τον πόλεμο, είναι παντρεμένοι όπως εγώ, δεν έχουν κάποια διαφορά με τους Γάλλους ή τους Άγγλους.»

Αρχικά τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωση αποσιώπησαν το γεγονός. Η σιωπή τελικά έσπασε από την New York Times των ακόμα ουδέτερων ΗΠΑ στις 31 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους, οι βρετανικές εφημερίδες ακολούθησαν. Στην Γερμανία το γεγονός αποσιωπήθηκε περισσότερο ενώ οι εφημερίδες κακοχαρακτήριζαν αυτούς που είχαν συμμετάσχει στην ανακωχή. Στην Γαλλία η λογοκρισία είχε φτάσει σε τέτοιο βαθμό που η ανακωχή έγινε γνωστή από τους τραυματισμένους στρατιώτες στα νοσοκομεία. Ο τύπος τελικά αναγκάστηκε να απαντήσει με την έκδοση της απόφασης της κυβέρνησης πως η συναδέλφωση με τον εχθρό αποτελεί προδοσία.

Τις επόμενες χρονιές επιχειρήθηκε ξανά η εκεχειρία χωρίς όμως τα ανάλογα αποτελέσματα. Αυτό οφείλεται στις προσπάθειες των στρατηγών που διεύθυναν τον πόλεμο, χιλιόμετρα μακριά από το πεδίο της μάχης, από την πολυτέλεια των γραφείων τους, να αποτρέψουν αντίστοιχα εγχειρήματα στο μέλλον με την απειλή επιβολής αυστηρών ποινών. Τελικά, μετά από λίγο καιρό, με τις εκτεταμένες συγκρούσεις και απώλειες από όλες τις πλευρές, με την χρήση των χημικών όπλων, η ανακωχή φάνταζε μάλλον εξωπραγματική.

Ωστόσο το γεγονός δεν παύει να είναι ένα από τα πιο συμβολικά της νίκης (έστω προσωρινής) της ειρήνης και της αδελφοσύνης απέναντι στην αλληλοκαταστροφή. Της εναντίωσης των ανθρώπων απέναντι στους πολέμους που επιφέρουν οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Δεν παύει να καταδεικνύει με τον πλέον απόλυτο τρόπο πως οι λαοί μεταξύ τους δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν, ενώ οι πραγματικοί τους εχθροί δεν είναι αυτοί που έχουν την ίδια μοίρα με αυτούς, αλλά αυτοί που τους διατάζουν να σκοτωθούν για τα δικά τους συμφέροντα. Αυτοί που στους ανθρώπους δεν βλέπουν τίποτα άλλο παρά αναλώσιμη σάρκα για οβίδες. Αυτοί που μοίραζαν και μοιράζουν τον κόσμο και χαράσσουν τα σύνορα με το αίμα των λαών. Αυτοί που αποφασίζουν για την μοίρα του λαού, ερήμην του λαού, ενώ το μεγαλύτερο δικαίωμα στην δημοκρατία που του έχουν επιτρέψει είναι, ενίοτε, και εφόσον οι συνθήκες είναι καλές να αποφασίζει ο ίδιος τα πρόσωπα που θα τον οδηγήσουν στην σφαγή.

Και τότε και τώρα. Το ξαναμοίρασμα του κόσμου και οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί αιματοκυλούν όλη την Μέση Ανατολή. Σε μία σύγκρουση που σίγουρος χαμένος θα είναι ο λαός. Κύματα προσφύγων καταφθάνουν συνεχώς στην χώρας μας που η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ δεν θέλει και δεν μπορεί να αποκαταστήσει. Μια κυβέρνηση που όντας πλήρως υποταγμένη στις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, που αιματοκυλούν τον κόσμο και ευθύνονται για τα κύματα προσφύγων, δεν θέλει και δεν μπορεί να αντισταθεί στην επίθεση τους στον λαό αυτού του τόπου και να υπερασπιστεί τα δίκια του. Αντιθέτως, θέλει και μπορεί (γιατί ποιος θα την σταματήσει;) να τσακίσει ακόμα περισσότερο τα δικαιώματα του, όπως υπαγορεύουν οι ιμπεριαλιστές και το ντόπιο κηφηναριό. Με αυτό τον τρόπο, η κυβέρνηση εκμεταλλευόμενη το γεγονός πως σε αυτήν τουλάχιστον την φάση δεν υπάρχει μαζικό οργανωμένο προλεταριακό κίνημα ώστε να προβάλλει την αντίσταση του, αποσύρει εργατικές και προλεταριακές κατακτήσεις που νικήθηκαν με αγώνα και αίμα την τελευταία εκατονταετία σε μια προσπάθεια του συστήματος να συνέλθει από την αγιάτρευτη και μόνιμη κρίση που το χαρακτηρίζει.

Ένα τέτοιο σύστημα όμως δεν στέκεται και δεν θα μπορούσε να σταθεί στο μπόι των ανθρώπων. Ο λαός, τόσο αυτής της χώρας όσο και αλλού οφείλει να υπερασπιστεί τα δίκια του από την βάρβαρη λεηλασία στην οποία τα υποβάλλουν. Οφείλει να οργανωθεί υπερασπιζόμενος τα δικά του ταξικά συμφέροντα, ασυμβίβαστος και αδιάλλακτος με τους χασάπηδες που διαβουλεύονται τι και από πού να κόψουν. Οφείλει να δείξει αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και στους μετανάστες που δεν είναι παρά ταξικά του αδέρφια και να εναντιωθούν από κοινού στο σύστημα που αμφότερους τους εξαθλιώνει. Να εναντιωθούν στην εκμετάλλευση, στις ελαστικές σχέσεις εργασίας, στην ανεργία, στην εξαθλίωση, στον πόλεμο. Να εναντιωθούν στον καπιταλισμό.

Λ.Π.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ: